Çocukluk çağı kanserleri, vücudun herhangi bir yerindeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmaları ile ortaya çıkan, kısa sürede kan veya lenf yolu ile vücudun farklı bölgelerine yayılarak sağlığı bozabilen ve yaşamı tehlikeye sokabilen bir grup hastalığa verilen isimdir.
Dünyada 300.000 çocukluk çağı kanserinin yıllık olarak teşhis edildiği tahmin edilmektedir. Erken evrede teşhis edilen birçok çocukluk çağı kanseri yüksek oranlarda tedavi edilebilmektedir. Ülkemizde yıllık 3.500-4000 civarı çocuk, ilk teşhisini alarak kanserle mücadelesine başlamaktadır. Çocukluk çağı kanserleri tüm kanser vakalarının %1,3’ünü ve tüm kanser ölümlerinin yaklaşık %1’ini oluşturmaktadır. Dünyada her yıl oluşan kanserlerin %2 ve 4’ü 19 yaş altı yaş grubunda gelişmektedir.
Çocuklarda görülen kanserler; tedaviye yanıt ve sağ kalım açısından erişkin kanserlerinden çok farklılıklar gösterirler. Çocukluk çağı lösemileri, çocukluk çağında en sık görülen kanser türüdür. Lenfomalar, beyin tümörleri ve merkezi sinir sistemi tümörleri lösemileri takip etmektedir. Kanser tanı ve tedavisinde kaydedilen önemli gelişmeler ile günümüzde çocukluk çağı kanserlerinin erken tanı alan olgularda sağ kalım oranlarının anlamlı olarak yüksek olduğu da ayrıca bilinmektedir.
Hastaların erken tanı alabilmeleri, bu konuda eğitimin yaygınlaştırılması ile mümkün olabilmektedir. Bu nedenle, bu hastalıklara ilişkin bulgu ve belirtilerin kişiler tarafından bilinmesi, hızla tanıya gidilmesi ve bu hastaların tam teşekküllü onkoloji merkezlerinde bu konuda eğitim almış uzmanlar tarafından tedavilerinin yapılması, hastalıkla mücadelede başarıya ulaşılabilme açısından oldukça önem arz etmektedir.
Yıllar içinde çok disiplinli tedavi yaklaşımlarının gelişmesi ile kemoterapi, radyoterapi ve cerrahideki gelişmeler ülkemizde de çocukluk çağı kanserlerindeki yaşam oranlarının artmasını sağlamıştır. Bugün çok sayıdaki çocuk onkoloji merkezinde çocukluk çağı kanserlerine tanı konulabilmekte ve bu hastalar uluslararası standartlarda tedavi edilebilmektedir. Erken teşhis ile tedavi başarı oranları daha da yüksektir.
Bu nedenle; iştahsızlık, kansızlık, hızlı kilo kaybı, bacaklarda kemik ağrıları, cilt altında kanamalar (kırmızı noktalar veya morarmalar), burun ve diş eti kanamaları, ateş gibi semptomların varlığında dikkatli olunmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Çocukluk çağı kanserleri diğer erişkin kanserlerinde olduğu gibi ücretsiz tedavi edilmektedir. Fakat tedavide erişkinlerdeki gibi yerleşmiş tarama testleri olmadığından, ebeveynlerin çocuklardaki bulgu ve belirtilerini bilmeleri ve iyi bir gözlemci olmaları büyük önem arz etmektedir.
Dr. Murat AĞIRTAŞ
Kırıkkale İl Sağlık Müdürü