Dünya Diyabet Günü (DDG), 160'tan fazla ülkede 1 milyardan fazla kişiye ulaşan dünyanın en büyük diyabet farkındalık kampanyasıdır. Diyabet Günü 1991 yılından beri her yıl, 1922'de Charles Best ile birlikte insülini keşfeden Sir Frederick Banting'in doğum günü olan 14 Kasım'da kutlanmaktadır.
Dünya Diyabet Günü 2024-2026 yıllarının teması “Diyabet ve Esenlik”tir. Diyabet bakımına uygun erişim ve destek ile diyabetli herkes iyi yaşama şansına sahiptir. Diyabetli kişilerin %90'ından fazlasında sosyoekonomik, demografik, çevresel ve genetik faktörlerden kaynaklanan tip 2 diyabet vardır. Tip 2 diyabetin artışına katkıda bulunan başlıca faktörler şunlardır:
•Kentleşme
•Yaşlanan bir nüfus
•Azalan fiziksel aktivite seviyeleri
•Yanlış beslenme alışkanlıkları
•Aşırı kilo ve obezite yaygınlığının artması
Ancak, tip 2 diyabet için önleyici tedbirler alarak ve tüm diyabet tipleri için erken teşhis ve uygun bakım sağlayarak diyabetin etkisini azaltmak mümkündür. Bu önlemler, bu durumla yaşayan kişilerin komplikasyonlardan kaçınmasına veya bunları geciktirmesine yardımcı olabilir. Diyabet ve kalp damar hastalıkları dünya çapında önde gelen ölüm nedenleri arasındadır ve bireyler, sağlık sistemleri ve toplumlar üzerinde büyük bir yük oluşturmaktadır. Avrupa'da 60 milyondan fazla kişi diyabetle yaşamakta olup bunların 32 milyonu Avrupa Birliği'nde bulunmaktadır. Avrupa Birliği’nde 60 milyondan fazla kişi de kalp damar hastalıkları ile yaşamaktadır. Diyabet, kalp damar hastalıkları ve diğer bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesini iyileştirmek, değiştirilebilir davranışsal risk faktörlerinin yanı sıra hava kirliliği, diğer çevresel stres faktörleri ve inşa edilmiş çevre gibi dış faktörleri ele almak için çapraz ve tüm politikalarda sağlık yaklaşımı gerektirir; bunların hepsi bulaşıcı olmayan hastalıklarda da ortak risk faktörleridir.
Dünya Diyabet Günü, diyabetin küresel etkilerine dikkat çekmek ve toplumu bu konuda bilinçlendirmek için önemli bir fırsattır. 14 Kasım, sadece diyabetli bireylerin yaşam kalitesini artırmaya yönelik çözümler geliştirilmesi gerektiğini hatırlatmakla kalmaz, aynı zamanda sağlıklı yaşam tarzlarının benimsenmesi ve erken teşhis gibi önleyici adımların önemini vurgular. Diyabetin ve bağlı olduğu kalp damar hastalıklarının önlenmesi, sağlık sistemleri ve toplumlar için büyük bir yükün hafifletilmesine katkı sağlayacaktır. Bu nedenle, tüm paydaşların işbirliği içinde çalışarak, diyabetin etkilerini azaltma ve toplum sağlığını iyileştirme yolunda kararlı adımlar atması büyük önem taşımaktadır.
Op. Dr. Osman POLAT
Kırıkkale İl Sağlık Müdürü