Bilindiği gibi ülkemizde, bulunduğumuz coğrafya nedeniyle başta deprem olmak üzere birçok doğal afet meydana gelmektedir. Şüphesiz ki doğal afetlerde etkin ve hızlı bir şekilde yaralılara müdahale edip, gerekli sağlık hizmetini vermek, ölüm ve sakatlık riskini azaltmak açısından çok önemlidir. Bu nedenle özellikle 1999 Marmara depreminden sonra duyulan ihtiyaç nedeniyle Bakanlığımız tarafından, Afetlerde Sağlık Organizasyonu Projesi 30.12.2003 tarihinde uygulamaya konmuştur.
İlk etapta Sivil Savunma Arama Kurtarma Birliklerinin bulunduğu Adana, Afyon, Ankara, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, İstanbul, İzmir, Samsun, Sakarya, Van olmak üzere 11 Bölge ilinde afet anında sağlık hizmeti sunmak için UMKE Ekipleri kurulmuştur. 2004 yılından itibaren ise yapılan temel eğitimlerin ardından UMKE yapılanması ülkemiz geneline yayılarak 81 ilde faaliyete geçmesi sağlanmıştır. İlimizde de 2004 yılında 28 sağlık gönüllüsü personel ile başlayan UMKE ekiplerimiz, bugün itibariyle 114 kişiye ulaşmıştır.
UMKE kısa bir tabirle; yurtiçi ve yurtdışında meydana gelebilecek afet ve acil durumlarda sağlık hizmetine ihtiyaç duyan kazazede/afetzedelere olay yerinde başlayarak ambulansa veya bir sağlık tesisine nakil edilinceye kadar geçen süre içerisinde medikal kurtarma ve acil sağlık hizmeti sunmak üzere, gerekli temel ve ileri eğitimleri almış ve ihtiyaca uygun olarak donatılmış, ekibe giriş işlemlerinde gönüllülük esası temeline dayalı sağlık personelinden oluşan medikal kurtarma ekibidir.
UMKE afet ve acil durumlar dışında KBRN olayları, yangın ve patlamalar, büyük trafik kazaları, toplumsal olaylar, terör olayları, toplu göç ve büyük nüfus hareketleri, ulusal ve uluslararası spor müsabakaları, tehlikeli ve salgın hastalıklar ve benzeri olaylarda da görev almaktadır.
2010 yılında yapılan planlama kapsamında UMKE yapılanması 21 Bölge’ye ayrılmış olup; ilimiz Ankara, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat, Çorum, Çankırı ve Kastamonu illerinden oluşan 9. Bölgede yer almıştır. Ancak 2023 yılı Şubat ayında Pazarcık merkezli gerçekleşen deprem sonrası olası afetlere daha etkin ve hızlı müdahale edebilmek için Bakanlığımızca UMKE bölge sayısı 30’a çıkarılmıştır. İlimiz bu planlama ile Yozgat ve Kırşehir illeri ile beraber 28. Bölge içerisinde yer alarak koordinatör il olarak görevlendirilmiştir.
İlimizde UMKE Müdürlüğümüz Sağlık Hizmetleri Başkanlığı Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri birimine bağlı olarak 114 gönüllü sağlık personeli ile hizmet vermeye devam etmektedir. UMKE personellerimizin göreve her an hazır olması için, belirlenen eğitim ve faaliyet programına göre yıl içerisinde çeşitli zamanlarda eğitim ve tatbikatlar düzenlenmektedir. Bu sayede ilimizde, ülkemizde veya Dünyanın herhangi bir yerinde yaşanabilecek olağan dışı durum, afet ve benzeri her durum için tüm UMKE personelleri 24 saat göreve hazırdır.
Bu kapsamda farkındalık oluşturmak, gönüllü sağlık personel sayısını arttırmak ve halkımızı da bilinçlendirmek amacıyla 7-13 Ağustos tarihleri Ulusal UMKE Haftası olarak belirlenmiş ve çeşitli etkinliklerle kutlanmaya başlanmıştır.
Bizlere düşen ise; her an bir afet olacakmış gibi hazırlıklı, hiç afet olmayacakmış gibi rahat olmaktır.
Dr. Murat AĞIRTAŞ
Kırıkkale İl Sağlık Müdürü