Günümüzde en ciddi ve temel sağlık sorunlarından biri olan viral hepatitlere karşı farkındalık yaratmak ve bilinçli olmak için her yıl 28 Temmuz tarihi Dünya Hepatit Günü olarak anılmaktadır. Hepatit konusunda farkındalık oluşturmak, hızlı tanı ile yayılımı engellemek ve tedaviler hakkında ortak bilinç yaratmak için uluslararası bir sorumluluk bulunmaktadır. Dolayısı ile dünyanın her ülkesinde 28 Temmuz, Dünya Hepatit Günü olarak kabul edilmiştir.
VİRAL HEPATİT NEDİR?
Viral bir enfeksiyon nedeniyle karaciğerin iltihaplanmasıdır. Viral hepatit vakalarının çoğundan beş virüs sorumludur. Hepsi karaciğer hastalığına neden olurken, bulaşma yolları, hastalığın şiddeti, coğrafi dağılım ve önleme yöntemleri gibi önemli noktalarda farklılık gösterirler. Özellikle B ve C tipleri yüz milyonlarca insanda kronik hastalığa yol açar ve hep birlikte karaciğer sirozu, kanser ve viral hepatite bağlı ölümlerin en yaygın nedenidir. Dünya çapında tahminen 325 milyon insan hepatit B ve / veya C ile yaşıyor ve çoğu için test ve tedavi ulaşılamaz durumdadır. Bazı hepatit türleri aşılama yoluyla önlenebilmektedir. Dünya Sağlık Örgütünün bir çalışması, 2030 yılına kadar düşük ve orta gelirli ülkelerde aşılama, teşhis testleri, ilaçlar ve eğitim kampanyaları yoluyla tahmini 4,5 milyon erken ölümün önlenebileceğini göstermiştir. En bilinen viral hepatit türleri A, B, C, D ve E tipleridir. Hepsi Akut Hepatit yapabilirler. B, C ve D tiplerinin Kronik Hepatit yapma riskleri yüksektir. Kronikleşen Viral Hepatit siroz ve karaciğer kanserine dönüşebilir. Hepatit B ve C, viral hepatit’e bağlı ölümlerin %96’sından sorumludurlar.
NASIL BULAŞIR?
Enfekte kan ve vücut salgılarına maruz kalma yoluyla bulaşır.
•Taşıyıcı anneden bebeğe
•Kontamine iğneler, tıbbı malzemeler ve kan nakli (özellikle gelişmemiş ülkelerde)
•Sağlık çalışanları (kontamine kan vs ile artan temas riski)
•Damardan uyuşturucu kullanımı
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
•Kişisel bakım ürünlerinin paylaşılmaması gerekmektedir. Çocuklara bu alışkanlık küçük yaşta kazandırılmalıdır. Diş fırçası, küpe, manikür-pedikür ekipmanları, havlular ya da cımbızlar kesinlikle paylaşılmamalıdır.
•Akupunktur, dövme, piercing gibi deri bütünlüğünü bozan uygulamalarda hijyen kurallarına yüzde yüz uyulduğundan emin olunması ve tek kullanımlık iğnelerin kullanması gerekmektedir.
•Kuaför ya da berberlerde tıraş bıçaklarının tek kullanımlık olması, makasların sterilize edilmiş olmasına dikkat edilmelidir.
•Uyuşturucu kullanımından uzak durulmalıdır.
•Anne adayları ve hamile kişiler mutlaka B tipi virüs taraması için test yaptırmalı ve sonuçlarına göre hekimi ile görüşme sağlamalıdır.
•Ailede sarılık hastası, siroz ya da karaciğer kanseri hastası olması halinde tüm aile üyelerine test yapılmalıdır.
ÖNLEM VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Çocukluk çağından başlayarak aşı Hepatit B’nin önlenmesinde en önemli stratejidir. Kronik hepatit B tedavi ile kontrol altına alınabilen ve yıkıcı sonuçlarından uzak durulabilen bir hastalıktır. Kronik Hepatit B olan bireyler mutlaka doktora başvurmalıdırlar.
Dr. Murat AĞIRTAŞ
Kırıkkale İl Sağlık Müdürü