Kanser hem dünya hem ülkemiz için ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır. Ölüm nedenlerine bakıldığında dünya geneli için yaklaşık her 6 ölümden birinin, ülkemiz için ise her 5 ölümden birinin kanser nedeniyle gerçekleştiği görülmektedir.
Dünya Kanser Günü, gerek kanser konusunda farkındalığı ve eğitimi artırarak gerekse dünyanın her yerindeki hükümetler ile bireyleri hastalığa karşı harekete geçmeye zorlayarak her yıl milyonlarca önlenebilir ölümün önüne geçmeyi amaçlamaktadır. Dünya Kanser Günü; yankı uyandırmayı, değişim aşılamayı ve farkındalık günü ile sınırlı kalmayarak daha sonraki günlerde de sürdürülecek bir eylemi harekete geçirmeyi amaçlayan bir kampanyadır. İlk olarak 2005 yılında ülkemizin de yakın işbirliği içerisinde olduğu Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü (UICC) tarafından düzenlenen Dünya Kanser Günü etkinlikleri, izleyen yıllarda her yılın 4 Şubat günü UICC ve işbirliğindeki kuruluşlarla birlikte küresel düzeyde yürütülen kampanyalarla geleneksel hale getirilmiştir.
Kanserden korunmak herkesin hakkıdır. Sizde kanserden korunmak ve kendinize uygun taramaları yaptırmak için; Toplum Sağlığı Merkezine (TSM) bağlı Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM)’ne başvurabilirsiniz. Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kanser alanında yoğun çalışmaları bulunan uluslararası saygın kuruluşlar, her bireyin, küçük ya da büyük eylemlerinin, uzun vadeli, olumlu değişimlere yol açacağını ifade ederek kanserleri önleme yolunda kişilere çeşitli risk faktörlerinden kaçınma çağrısında bulunmaktadır.
Bu risk faktörleri sırasıyla;
•Sigara ve dumansız tütün ürünlerini de içeren tütün kullanımı
•Fazla kilolu veya obez olmak
•Düşük meyve ve sebze alımını içeren sağlıksız beslenme
•Fiziksel aktivite eksikliği
•Alkol kullanımı
•Cinsel yolla bulaşan Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu
•Hepatit veya diğer kanserojen enfeksiyonlara maruziyet
•İyonlaştırıcı ve ultraviyole radyasyon maruziyeti
•Kentsel hava kirliliği
•Katı yakıt kullanımından kaynaklanan iç mekân dumanı
Ülke genelinde kanser taramaları; birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarında yapılmaktadır. Kırsal kesimde bulunan vatandaşlarımız için de mobil tarama araçları ile tarama hizmeti verilmektedir. İlimizde bulunan Mobil Kanser Tarama aracımız ile taramalarımız COVİD-19 pandemisi nedeni ile “Enfeksiyon Kontrol Önlemleri Rehberi’’ doğrultusunda gerekli önlemler alınarak yapılmaktadır. Ülkemizde yürütülen Ulusal Kanser tarama programımızda; meme kanseri taraması; 40-69 yaş arasındaki kadınlara yılda bir kez klinik meme muayenesi yapılmakta, 2 yılda bir mamografi çekilmektedir. Rahim ağzı kanseri taraması; 30- 65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir HPV-DNA ve smear testi yapılmaktadır. Kalın bağırsak kanseri taraması; 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere 2 yılda bir Gaitada Gizli Kan Testi (GGK) yapılmakta, 10 yılda bir de kolonoskopi önerilmektedir.
Tarama sonrasında pozitif ya da şüpheli bulunan kişiler ikinci, üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmekte ve ileri tetkikler yapılmaktadır. Teşhis ve tedavi hizmetleri ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları tarafından yapılmakta olup, ilimizde de tarama sonucu pozitif ve ya şüpheli olan kişiler Yüksek İhtisas Hastanesine yönlendirilmektedirler. Taramaları artırmak, sağlık okuryazarlığı konusunda vatandaşlarımızı bilgilendirmek üzere 81 ilde olduğu gibi ilimizde de müdürlüğümüz, kansere karşı mücadelede en ön saflarda yer alarak kanserden korunma, erken tanı ve tedavi konularında farkındalık oluşturarak vatandaşlarımızı kansere karşı mücadele etmeye davet ediyoruz.
Her zaman hatırlattığımız gibi yine unutulmamalıdır ki; “Kanserden Değil, Geç Kalmaktan Korkmalıyız. Erken Teşhis ve Tanı, kolay tedavi ve olumlu sonuçlar ortaya çıkarmaktadır”
Dr. Murat AĞIRTAŞ
Kırıkkale İl Sağlık Müdürü